معرفی گل گندم و خواص درمانی آن - مجله آی سیب

نویسنده: صمصام صانعی

این گیاه به فارسی گل گندم نامیده می گردد و یکی از قنطوریونهاست. قنطوریونها هم از خانواده های مختلفی هستند و در داخل خانواده ها و جنسها هم گونه های متفاوتی دارند که خواص آنها با هم فرق دارد. برخی مواقع گل گندم را اشتباهاً قنطوریون می گویند در صورتی که گل گندم نوعی از قنطوریونهاست. این گیاه چون در مزارع مخصوصاً در مزارع گندم و غلات می روید از این جهت به گل گندم موسوم شده است.

نام علمی:

Centaurea cyanus L.، نام فرانسه Barbeau و نام انگلیسی آن Corn flower می باشد. نام های دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، گل گندم، ترنشاه و عنبر نامیده شده است.

تیره گیاه:

کاسنی Compositae

نوع گیاه:

بوته

معینات ظاهری:

گیاهی است یک الی دو ساله به ارتفاع حدود 50 سانتی متر گاهی موارد بیشتر با ساقه ای منشعب، برگ های آن سبز مایل به سفید و پهنک برگ پوشیده از تارهای پنبه ای شکل می باشد. برگهای قاعده ساقه گیاه، دمبرگ معین و پهنکی غالباً با بریدگی های عمیق و ظاهر متمایز دارند و برگهای قسمت های فوقانی ساقه، عموماً باریک، ساده و بدون دندانه می باشند. در انتهای ساقه، گل دهنده و گل های آن غالباً آبی، سفید، قرمز، ارغوانی و یا به رنگ بنفش هستند. ضمناً میوه اش فندقه، سفید رنگ و منتهی به یک دسته تارهای بلند حنایی رنگ است.

طبیعت:

طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت آن گرم و خشک می باشد.

رویش جغرافیایی:

در اغلب نواحی مختلف کره زمین بخصوص سراسر اروپا، آسیا و در ایران بیشتر در نواحی شمالی، منطقه البرز، اطراف تهران، بلوچستان و خراسان انتشار دارد.

ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در گلهای گیاه:

ماده رنگی سیانین، لعاب، مواد مومی، تانن و املاح مختلف در آن تشخیص داده شده است. ضمناً در دیگر اجزای گیاه یک ماده تب بر به نام سانتورین وجود دارد.

بخش مورد استفاده:

گل ها

نحوه مصرف:

معمولاً گل ها را به صورت دم نموده استفاده می نمایند و در طب سنتی برای درمان بیماری ها نحوه و اندازه مصرف آن را پزشک تشخیص داده و تجویز می نماید.

خواص درمانی:

افزاینده بینایی و ضد التهاب کناره آزاد پلک ها و ورم ملتحمه و گل مژه، تصفیه نماینده خون و تقویت نماینده معده، کاهنده ترشحات معده و مفید برای بیماری های کبدی، ضد تب و صفرابر، ضد استسقاء و مسکن دردهای عصبی، ضد یرقان و کاهنده ورم طحال، ضد سرفه و بازنماینده گرفتگی صدا؛ تحریک نماینده اشتها و نیروبخش، ضد برونشیت و مقوی حافظه، مدر و ملین می باشد. ضمناً برای سرماخوردگی، بیماری های سینه، روماتیسم، بیماری های پوستی، کولیت، تهوع، سوءهاضمه و ریزش و سفید شدن مو هم مفید است. در استعمال خارجی جوشانده گل گندم به صورت کمپرس تقویت نماینده سلول های پوست صورت، تأمین نظافت و شادابی پوست و جلوگیری نماینده از پیدایش چین و چروک در پوست صورت می باشد و برای شستشو و حمام چشم هم کاربرد دارد.

منبع مقاله :

صانعی، صمصام؛ (1395)، طبّ الصمصام -آشنایی با بیش از 400 نوع از گیاهان دارویی- (جلد دوم)، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ اول.

منبع: راسخون