جوجه کشی سنتی در مصر - مجله آی سیب

مرغ هایی که در مزرعه زندگی می نمایند معمولا از طریق مرغ مادر به جوجه تبدیل نمی شوند. در عوض از طریق گرمای مصنوعی اجاق های بزرگ برقی به نام دستگاه جوجه کشی (incubator) به جوجه تبدیل می شوند. در این دستگاه ها صدها و گاهی هزاران تخم مرغ می توانند همزمان جوجه شوند. دستگاه های جوجه کشی برقی اختراعی تازه هستند؛ اما قدمت خود جوجه کشی به هزاران سال قبل بازمی گردد. این بار خبرنگاران شما را به هزاران سال پیش به مصر می برد.

مصریان باستان اولین کسانی بودند که برای اولین بار دست به جوجه کشی زدند. آن ها تمام مسافرانی که تا آن موقع چنین چیزی را ندیده بودند، حیرت زده کردند. بسیاری از این مسافران گزارش های گیج نماینده ای از شیوه عجیب مصریان نوشته اند. از آنجا که مسافران را از جزئیات داخلی دستگاه جوجه کشی خود آگاه نمی کردند، آن ها نیز می اندیشیدند و به نتایج اشتباهی می رسیدند. یکی از نویسنده ها ادعا نموده است که خدمتکاران روی تخم ها می نشینند و آن ها را به جوجه تبدیل می نمایند. سایمون فیتزسامون راهبی که در قرن 14 به مصر سفر کرد، با ناباوری نوشته است که چطور جوجه ها بدون مرغ و خروس و به یاری آتش سر از تخم درآوردند. او نمی دانست که تخم ها پیش از اینکه وارد محفظه جوجه کشی شوند به شیوه سنتی و از طریق خروس ها بارور می شوند. حتی ارسطو هم درباره جوجه کشی نوشته است. او نوشته تخم ها را با قرار دادن زیر تلی از کود می توان به جوجه تبدیل کرد.

اولین سفرنامه ای که بسیار مورد استقبال گرفت سفرهای سر جان مندویل بود که در سال 1365 به چاپ رسید. در این کتاب نیز توصیفی از اجاق جوجه کشی مصریان آورده شده است. سر مندویل می نویسد:

در آن شهر خانه ای وجود دارد که پر از کوره های کوچک است و آن طرف، زنان تخم های مرغ ها، غازها و اردک هایشان را می آورند تا آن ها را در کوره ها قرار دهند. آن ها تخم ها را با گرمای کود اسب و بدون هیچ مرغ، غاز یا اردکی نگه می دارند. در خاتمه هفته سوم یا پس از یک ماه آن ها بازمی گردند و جوجه هایشان را می برند، آن ها را پرورش می دهند و دوباره تخم هایشان را برمی گردانند تا کشور پر از آن ها گردد.

رنه آنتوان فرشول دو رئومور، طبیعت گرا و دانشمند فرانسوی، اولین توصیف دقیق از جوجه کشی را در سال 1750 منتشر کرد. رئومور به مصر سفر کرد و جوجه کشی های فراوان و کار مزرعه داران را دیدن کرد.

کوره جوجه کشی معمول مصری یک سازه آجری با حدود 2.5 متر ارتفاع و یک راهروی مرکزی بلند است. در دو طرف راهرو اتاق هایی وجود دارد که هر اتاق شامل دو طبقه روی هم هستند. هر طبقه تقریبا هم میزان هستند و ورودی آن ها به قدری است که یک نفر بتواند به داخلش سینه خیز برود. تخم ها را در طبقه پایین، روی کاه یا گیاه کتان قرار می دهند. اتاقک های بالایی برای روشن کردن آتش به کار می روند. برای این کار کود گاو و شتر را همراه کاه مخلوط می نمایند. این کار باعث می گردد تا کود آرام آرام و با شعله ای کنترل شده بسوزد.

بسته به آب وهوا، آتش معمولا دو بار در روز روشن می گردد و تخم ها به میزان کافی چرخانده می شوند تا گرما به طور مساوی به همه جا برسد. این روند تا دو هفته طول می کشد و پس از این مدت آتش خاموش می گردد. در این هنگام اعضای جنین کامل شده است و خود جنین گرمای داخلی کافی برای ادامه جوجه کشی را فراوری می نماید که یک هفته دیگر تا کامل شدن طول می کشد. در نهایت تخم ها در روز بیست و یکم سر از تخم بیرون می آورند.

زمانی که رئومور به فرانسه برگشت، سعی کرد با استفاده از شیوه مصری ها یک کوره جوجه کشی بسازد؛ اما چون هوای اروپا سردتر بود به موفقیت مزرعه دارای مصری دست نیافت. پس مرگ رئومور، ژان آنتوان نله آن را بهبود بخشید. پس از نله، ابه کوپینو نیز به منظور بهبود طرح رئومور از لامپ های الکلی برای گرم کردن تخم ها استفاده کرد. در اواخر قرن 19 بود که اولین تجارت جوجه کشی شروع شد.

در مصر صدها کوره جوجه کشی همچنان با استفاده از شیوه های قدیمی که هزاران سال پیش شکل گرفتند، به جوجه کشی ادامه می دهند؛ با این تفاوت که به جای کود از لامپ های بنزینی یا بخاری های برقی استفاده می نمایند. آن ها هنوز از وسایل مدرن چون دماسنج یا ترموستات برای تنظیم دمای کوره استفاده نمی نمایند. یک کارمند ماهر جوجه کشی می تواند تنها با نگه داشتن تخم جلوی چشمش دمای آن را بگوید. اگر تخم بیش از حد گرم باشد به آن ها آب می پاشند. اگر بخواهند بدانند که تخم در حال رشد است، آن را جلوی نور می گیرند. پوست تخم به قدری شفاف است که می توان داخلش را دید. این تجارب سینه به سینه از نسلی به نسلی دیگر منتقل شده اند. تکنیک های این حرفه، رازهایی محفوظ هستند.

اما جوجه کشی سنتی مصر نزدیک بود از بین برود. بر اساس یک آنالیز از طریق سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد، در سال 2009 صاحبان کوره های جوجه کشی تمایل فراوان برای به روز کردن شیوه های جوجه کشی را تنها به خاطر درصد بالای جوجه کشی، زیر سوال بردند.