ازدحام خانوار در کدام استان های ایران بیشتر است؟ - مجله آی سیب

به گزارش خبرنگاران، ازدحام بیش از حد خانوار (Household overcrowding)؛ به شرایطی گفته می گردد که تعداد ساکنان یک خانوار از ظرفیت فضای مسکونی موجود آن ها بیش تر باشد و زمانی رخ می دهد که بیش از دو نفر از اعضای یک خانواده، یک اتاق خواب را با یکدیگر به اشتراک بگذارند. تراکم خانوار شاخصی برای شرایط اقتصادی- اجتماعی ضعیف است و این موضوع می توند منجر به پیامدهای نامطلوب سلامت جسمی و روانی اعضای خانواده گردد.

ازدحام خانوار می تواند با شیوع بیشتر بیماری های واگیردار و بیماری های غیرواگیر مانند مسائل روانی مرتبط باشد. بعلاوه می تواند بر جنبه های مختلف زندگی بچه ها مانند عملکرد تحصیلی، مقدار مراقبت از آن ها و امنیت غذایی تاثیرگذار باشد.

اگرچه مفهوم تراکم خانوار، یک مفهوم پیچیده است و معنای دقیق آن بر اساس مکان، زمان و فرهنگ جامعه فرق دارد؛ ولی تعداد افراد یک خانواده که در یک اتاق زندگی می نمایند و مقدار آن اتاق، عناصر مهمی هستند که در این شاخص مقدار گیری می گردد.

ارتقای استانداردهای مسکن، می تواند کیفیت زندگی مردم را بهبود بخشد و بار بیماری ها و هزینه های مراقبت های بهداشتی را کاهش دهد. با این وجود شرایط تراکم بیش از حد خانوار در استان های ایران و عواملی که باعث ایجاد آن می شوند، به خوبی شناخته نشده است. به همین علت؛ پژوهشگران با انجام یک مطالعه به آنالیز مقدار تراکم بیش از حد خانوار در استان های ایران پرداختند.

در این مطالعه از داده های 39 هزار و 864 خانوار (18 هزار و 808 خانوار ساکن در منطقه ها شهری و 19 هزار و 337 خانوار ساکن در منطقه ها روستایی) که 0.18 درصد از کل خانوارهای ایران را تشکیل می دهند، استفاده شد. پژوهشگران داده های موردنیاز این مطالعه را از نظرسنجی عایدی و هزینه های خانوار سال 1395 مرکز آمار ایران در تمام 31 استان ایران استخراج کردند. در این سرشماری، مصاحبه حضوری با سرپرستان خانوار انجام شد و داده هایی در خصوص اطلاعات جمعیت شناختی، دارایی ها، امکانات زندگی، هزینه های غذایی و غیرخوراکی و عایدی اعضای خانوار در طول سال جمع آوری شد.

برای مقدار گیری شاخص ثروت خانوارها، از متغیرهایی مانند دسترسی به تلویزیون، رادیو، یخچال، تلفن همراه، رایانه شخصی، اینترنت، ماشین ظرفشویی، ماشین لباسشویی، سیستم گرمایش و سرمایش مرکزی، برق، گاز، آب آشامیدنی، سرویس بهداشتی و حمام، مساحت سطح خانه و نوع ساختار خانه استفاده شد. در این مطالعه نمرات ثروت شرکت نمایندگان به 10 دهک تقسیم شده و از فقیرترین تا ثروتمندترین، رتبه بندی شدند.

آنالیز های این مطالعه نشان داد که شیوع کلی ازدحام خانوار در ایران بر اساس سرشماری سال 1395، حدود 8.2 درصد است و این مقدار در بین ساکنان شهری حدود 24.3 درصد و در منطقه ها روستایی حدود 30.2 درصد است. بر اساس این آنالیز، کمترین مقدار شیوع ازدحام خانوار در استان گیلان و بیشترین مقدار در استان سیستان و بلوچستان بود.

ازدحام خانوار در شهرستان های نزدیک به مرزهای جنوب غربی، جنوبی و غربی ایران نسبت به شهرستان های سایر استان ها، بیشتر بود. بعلاوه شهرستان های اطراف سواحل دریای خزر و نزدیک به کویر مرکزی ایران، نسبت به شهرستان های سایر منطقه ها، ازدحام خانوار کمتری داشتند.

بر اساس آنالیز های اجرا شده در این مطالعه؛ تعداد مردان در خانوار، سکونت روستایی، میانگین سنی اعضای خانوار، عایدی سالانه و شاخص ثروت خانوار، به عنوان عوامل اصلی تعیین نماینده تراکم و شلوغی خانوار بودند.

در انجام این تحقیق؛ لیلا جانثار حسینی و عنایت الله همایی راد از دانشگاه علوم پزشکی گیلان، علی حسین صمدی از گروه اقتصاد دانشگاه شیراز، Abraha Woldemichael از دانشکده بهداشت عمومی دانشگاه مِلکه اتیوپی، معصومه نجفی قره بلاغ از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ایران و ستار رضایی از دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه با یکدیگر مشارکت داشتند.

یافته های این مطالعه به صورت مقاله علمی با عنوان ازدحام بیش از حد خانوار در ایران، کشوری با عایدی میانه کم: تا چه حد یک نگرانی عمده برای سلامت عمومی است؟ در نشریه مجله پزشکی پیشگیری و بهداشت عمومی (Journal of Preventive Medicine and Public Health) منتشر شده است.