قطعی اینترنت؛ سرنوشت سازترین تصمیم تاریخ ایران! - مجله آی سیب

ترامپ در کتابش آمریکای زمینگیر که پیش از پیروزی اش در انتخابات آمریکا منتشر شده است، در خصوص ایران می گوید اگر من بودم، تحریم ها را آنقدر افزایش می دادم تا شرایط چنان وحشتناک گردد که رهبران ایران برای توافق التماس نمایند.

آنچه عیان است و احتیاج به شرح نیست، هر عملکردی که منجر به نابسامانی اقتصاد ایران گردد، در راستای تحقق اهداف ترامپ یعنی تاثیرگذاری موثر تحریم ها ارزیابی می گردد. در این مواجهه یا جنگ اقتصادی پیاده نظام اقتصادی، دولتی حقوق بگیر کار چندانی از پیش نخواهد برد؛ چرا که ممات و حیات این بخش از اقتصاد وصل به شیر نفت است و با کاهش فروش نفت، این بخش عملا قدرت مقاومت زیادی در مقابل تحریم ها نداشته یا به شدت آسیب پذیر است.

در این جنگ تمام عیار اقتصادی، تنها برگ برنده ایران، اقتصاد بخش خصوصی و غیر وابسته به نفت است؛ اقتصادی که در همه این سال ها سایه سنگین اقتصاد تن پرور و فربه و ناکارآمد دولتی نگذاشته جانی تازه بگیرد.

اما همین اقتصاد با اتکا به منابع اقتصادی خود، خلاقیت، نوآوری و نیروهای کارآمد، همه تلاشش را نموده تا شرایط اقتصادی کشور را سامان داده و رو به جلو حرکت کند و با نوآوری بر مسائل و تحریم ها غلبه نمایند؛ کار ارزشمند و سختی که رنج بسیاری را برایشان به ارمغان آورده است.

در این شرایط سخت و لغزان دولت تصمیم محرمانه اقتصادی را بدون اطلاع شرکای استراتژیکش (بخش خصوصی) می گیرد. مردم کم برخوردار از این تصمیم ناراحت و آغاز به اعتراض می نمایند؛ اعتراضی فراگیر که تبدیل به بی نظمی و اغتشاش شده و سپس همه چیز و کل کشور وارد کانال امنیتی و اطلاعاتی می گردد.

بازگردیم به قبل از اعلام گرانی بنزین، این تصمیم در کمیته کارشناسی دولت به صورت محرمانه اتخاذ شده است.

1- سوال، آیا این کمیته به ابعاد امنیتی و تصمیم های پس از آن فکر نموده بود؟ آیا نهادهای امنیتی و نظامی در این جلسات حضور داشته و تبعات امنیتی را لحاظ نموده بودند؟

راهکار های برخورد با اعتراضات توسط شورای امنیت کشور گرفته شده که قطعی اینترنت یکی از بزرگ ترین و مهم ترین و تاریخی ترین تصمیم این شورا بوده است.

2- آیا به تبعات اقتصادی قطعی 11روزه اینترنت فکر شده بود؟ آیا شورای امنیت کشور از زیان های وارده به اقتصاد کشور به خصوص بخش خصوصی برآوردی داشته و بر اساس فایده و زیان این تصمیم را اتخاذ نموده است؟

در کشورهای مترقی، کمیته ای تشکیل و تصمیم های اتخاذ شده که منجر به زیان جانی و اقتصادی برای کشور شده را آنالیز می نمایند. تا تعیین یک کمیته کارشناسی و اعلام نتایج شفاف آن نمی گردد تخمین زد که در حوزه اقتصادی تصمیم به قطع اینترنت چه میزان آسیب به اقتصاد کشور و به بخش خصوصی وارد نموده است.

اما از میان آمار منتشره می توان اشاره نمود به گزارش کمیسیون تجارت الکترونیکی سازمان نظام صنفی رایانه ای کشور: تعداد تراکنش های اینترنتی شاپرک در حدود 51.3 درصد کاهش یافته است. حجم فروش شرکت های بزرگ با قطعی اینترنت 30درصد کاهش یافته و برای شرکت های کوچک تر این رقم به 70 درصد نیز رسیده است.

همچنین فروش کسب وکارهای خانگی یا کسب وکارهایی که به وسیله شبکه های اجتماعی فعالیت می کردند، تقریبا 96 تا 97درصد کاهش یافته است. با قطع اینترنت حوزه IT تقریبا روزانه 2هزار و 500 میلیارد تومان ضرر نموده است. نت بلاکز رقم زیان از قطع اینترنت در ایران را روزانه 61 میلیون دلار برآورد نموده است.

اگرچه اینترنت ملی بخشی از مسائل را کاهش داد، اما نباید این نکته را فراموش کنیم که مجموعه هایی هستند مثل بانک ها که حتی در بودن اینترنت نیز در بستر اینترانت مخصوص خود فعالیت می نمایند. از این رو پیش کشیدن جایگزینی شبکه ملی اطلاعات به جای اینترنت، یک شوخی سخیف و زیانبار برای کشور است. قطعی اینترنت تصمیمی بود که از دو منظر باید آنالیز گردد.

الف: اگرچه به روایت دولت همه چیز تمام شد و دیگر کشور در آرامش و امنیت کامل است، اما کارشناسان خبره و امین نهادهای امنیتی باید از بعد امنیتی و نظامی آنالیز نمایند که آیا تصمیم فوق بهترین و تنها گزینه بوده است یا این تصمیم به خاطر فشار روانی وارده و یا سوء مدیریت فرد یا افراد تصمیم گیر اتخاذ شده است.

فرد یا افراد تصمیم گیر در چه شرایط روحی و روانی و جسمی و چرا اقدام به این تصمیم بزرگ و عجیب گرفته اند. آیا با انتخاب گزینه دیگری غیر از قطعی اینترنت هم می شد بحران به وجود آمده را مدیریت کرد.

تاریخ جنگ ها نشان می دهد که پس از سرانجام هر جنگ یا عملیاتی بزرگ، نتایج و تصمیمات آنالیز و تعیین می گردد چه عاملی یا چه افراد و تصمیماتی باعث پیروزی یا شکست یک عملیات و جنگ شده است و ترفیع و تنزل افراد نیز برای فرماندهی عملیات ها و تصمیمات آینده تعیین می گردد.

نباید مسئله ای به نام تحریم ها باعث گردد روی ناکارآمدی و تصمیمات غلط سرپوش بگذاریم چرا که این سرپوش گذاشتن برخلاف مصالح کشور و امنیت ملی است.

ب: نهادی اقتصادی مستقل از دولت، مثل اتاق های بازرگانی به عنوان مجلس بخش خصوصی نه با هدف مچ گیری، بلکه برای تعیین شدن نتایج این تصمیم بزرگ و عجیب باید زیان های وارده به بخش صنعت، فراوری، کشاورزی و… به خصوص در حوزه صادرات و واردات را استخراج نمایند.

همچنین در بخش آی سی تی و استارتاپ ها و کسب و کارهای کوچک متصل به شبکه های اجتماعی نیز زیان های وارده ارزیابی و تعیین گردد. با لحاظ اینکه این تصمیم علاوه بر زیان های آنی که به کسب و کارهای آنلاین وارد نموده، هزینه های دیگری را برای آینده نیز تحمیل نموده است.

به عنوان مثال، برندی که به واسطه هزینه دلاری که به شرکت گوگل پرداخت نموده تا به رتبه اول در سرچ گوگل دست یابد، حالا با سقوط به رتبه های پایین تر مجددا بایستی هزینه قابل توجهی برای تبلیغات به گوگل یا شرکت های تبلیغاتی آنلاین و آفلاین ایرانی پرداخت کند تا به شرایط قبل از قطعی اینترنت بازگردد.

پ: جامعه شناسان بایستی نتایج حاصل از این تصمیم را که منجر به تجربه زیست کره شاقتصادی شد، درحوزه کاهش سرمایه های اجتماعی و مهاجرت جوانان به خصوص نیروهای فنی و نخبه آنالیز نمایند. بازگرداندن و ساخت مجدد سرمایه های اجتماعی چه مقدار هزینه و زمان احتیاج دارد؟

اگر نتیجه این آنالیز ها نشان بدهد چنانچه تصمیم اتخاذشده مبنی بر قطعی اینترنت اشتباه بوده و این تصمیم راهکار نهایی امنیتی و نظامی برای کنترل بحران پیش آمده نبوده است، میزان خسارت اقتصادی وارده به کشور و ازبین رفتن سرمایه های اجتماعی و به وجود آمدن ترس از کره شاقتصادی شدن ایران و مهاجرت جوانان متخصص و نخبه، نشان از بروز فاجعه ای تاریخی و در ابعاد ملی می دهد که خواسته یا ناخواسته به تحقق اهداف ترامپ و هم پیمانانش یاری نموده است.

نمی خواهم در این نوشته کسی را متهم به خیانت کنم، اما تاریخ شهادت می دهد عامل سقوط بسیاری از کشور ها یا شکست جنگ ها تصمیم غلط و ندانم کاری یک یا چند آدم خوب و شریف و حتی وفادار به آن مجموعه بوده است.

حرف آخر

چهارمین یلدای کار آفرینان استارتاپی سال جاری 27 آذرماه در ورزشگاه آزادی برگزار می گردد. سال قبل در برج میلاد در یلدای سوم در پنلی که با حضور کار آفرینان مطرح کشور و دکتر سورنا ستاری معاون علمی رئیس جمهور برگزار گردید، از ایشان سوال کردم شما که همواره در جلسات هیات دولت حضور دارید، بگویید نگاه دولت به ما یعنی کار آفرینان استارتاپی چگونه است و در خصوص ما چگونه می اندیشند و فکر می نمایند و او در مقابل همه حضار با صداقت گفت: دولت اصلا به شما فکر نمی کند. آن روز خنده بلندی کردیم که هنوز تلخی اش را در همه تارو پودم حس می کنم.

در شورای امنیت کشورهنگام قطعی اینترنت در خصوص ما کارآفرینان، در خصوص جوانان و نخبگان کشور، درمورد کل اقتصاد ایران و استارتاپ ها چه فکری کردند و این تصمیم را گرفتند؟